Begrijpend lezen van Zambra, mijn boek van 2016

Begrijpend lezen, ik heb er altijd de beste punten voor gehad en heb er nog steeds een boon voor. Niet vreemd dus dat Begrijpend lezen van Zambra mijn boek van 2016 is geworden. Met voorsprong het beste dat ik dit jaar heb gelezen, en ik lees gemiddeld een exemplaar per week. Helemaal niet dik, met verantwoording erbij telt het maar 109 pagina’s, maar wat voor een pagina’s! Dit boek is een must read voor iedereen. Een origineel boek dat symbool staat voor onze moderne tijd en zo anders is dan alles wat ik ooit gelezen heb. Dit boek raakt me! Begrijpend lezen van Zambra is één kritische uithaal naar de Chileense maatschappij aan de hand van – raar maar waar – negentig multiplechoicevragen.

Onderwijs bereidde voor op universiteit, niet op kritisch burgerschap

Zambra liep school in een elitaire middelbare school die maar één doel had: voorbereiden op de universiteit en op het ingangsexamen dat werd afgenomen in de vorm van meerkeuzevragen. En zeg nu zelf, wat is er makkelijker dan afkijken bij een meerkeuze-examen? Leren denken heeft Zambra naar eigen zeggen nooit gedaan. Dat was ook niet nodig want iedereen haalde de nodige punten door even op het blad van de buurman te kijken. Afkijken was volledig ingeburgerd. Het leverde een hele generatie valsspelers op die werden getraind in plaats van opgevoed. Er bestaat zelfs een Chileense mythe over een identieke tweeling, waarvan de slimmere broer de dommere aan een universitair diploma én een rijke toekomst helpt. Zambra had dit hele bedorven educatieve systeem kunnen aanklagen in een saai pamflet. Maar hij koos voor dezelfde vorm als het middelbare-eindexamen: multiplechoicevragen dus.

Begrijpend lezen van Zambra twee keer gelezen dit jaar

De eerste keer dacht ik dat het boek in hoofdzaak een satire was op het educatieve systeem in Chili. Ik gaf het meteen een *****-beoordeling. Omdat het boek maar door mijn hoofd bleef spoken, las ik het een aantal maanden later nog eens. En toen viel me op dat het om zoveel meer gaat. Zambra slaagt erin op een uiterst originele wijze de maatschappij waarin hij leeft te beschrijven. En zijn manier werkt, net omdat die zo anders is, maar toch aansluit bij de nieuwe digitale manier van communiceren. Zo origineel en opvallend mogelijk, anders wordt het niet gelezen. Zonder schreeuwerige kop boven je stuk, zonder aparte vorm en inhoud wordt er niet meer doorgeklikt en gelezen. Dit boek is duidelijk een kind van zijn tijd. Maar toch: een must voor iedereen die van boeken houdt!

Begrijpend lezen aan de hand van meerkeuzevragen

In negentig vragen schotelt Zambra je alle euvels van de Chileense maatschappij voor: je moet het maar doen! Je leest over relaties in gezinnen, opvoedingssituaties, over het feit dat je in Chili tot ver in het begin van deze eeuw wettelijk niet kon scheiden. Zelfs koppels die al tien jaar met elkaar getrouwd waren, moesten via een getuigenis onder ede verklaren dat ze nooit bij elkaar hadden gewoond. En dat was genoeg om het huwelijk teniet te doen. Zambra klaagt dit aan als ridicule, stupide en immorele wet, wat het ook is. Omdat voorbeelden veel verduidelijken, schotel ik je een aantal vragen voor uit het boek.

Eerste reeks vragen: welk woord hoort niet in het rijtje thuis?

Vergeten te zeggen, maar het boek is een zaligheid voor mensen die houden van taal. Ook chapeau voor de vertaler! Bekijk het voorbeeld hieronder, zo begrijp je meteen hoe anders dit boek is. Schrap het woord dat niet in de serie ‘lezen’ thuishoort: les – leren – leven – je verbergen – begrijpen.

Tweede reeks vragen: zet in de juiste volgorde

Zambra geeft verschillende delen van een verhaal en vraagt de lezer die in de juiste volgorde te zetten. Je vult dus zelf het verhaal in zoals jij in het leven staat. Want de volgorde die je aan de delen geeft, zegt veel over hoe jij de dingen ziet. Zo krijg je een beeld van het leven in Chili, van families, thuis, kinderen, liefde, verliefdheid, allemaal in meerkeuzevraagvorm. Je moet het verdorie maar doen.

Derde reeks vragen: completeer de zinnen

Ook hier zeggen de woorden die je kiest heel veel over je eigen persoonlijkheid, je karakter. Het lijkt wel een psychologische analyse. En toch krijg je (im)pliciet veel mee over Chili. Een voorbeeld zegt alweer meer dan duizend woorden.

En voor wie daarna nog ____________________________ heeft, is er _________________________.

1. a) hoop                   de werkelijkheid
2. b) frustraties           de vetkuif
3. c) illusies                de leegte
4. d) stenen                de politie
5. e) neuronen            crack

Vierde reeks vragen: schrap de overbodige zinnen

Hier biedt Zambra levensverhalen aan in vijf zinnen. Onder meer over het ‘maken’ van de verteller. Hij blijkt een ongelukje te zijn, het gevolg van de avondklok in Chili waardoor de papa moet blijven slapen bij een vrouwelijke kennis. Schrap die ene zin en de verteller wordt niet meer geboren. Grandioos gevonden. Ik ben overtuigd fan en compleet ondersteboven van dit boek. Ik hoop dat je Begrijpend lezen van Zambra leest en er even ondersteboven van geraakt. Leuk gevoel. De recensies op Goodreads zijn even goed.

En met deze positieve noot sluit ik alweer af. Tot de volgende.

© C’bon

Persoonlijk reageren kan en mag, graag zelfs.

Ook geïnteresseerd in de volgende blogs?

Taalkunstig crashen met Peter Verhelst

Brieven uit Genua, pijnlijk eerlijk

Mijn vijfsterrenboeken 2017