Nieuwste van John Irving? Afknapper van formaat
Ik heb gedaan wat Irving had moeten doen: de helft schrappen
‘Avenue van de mysteriën’ van John Irving is wat mij betreft een totale afknapper. Mijn tip? Laat deze kolos van 600 pagina’s links liggen. Minstens 300 pagina’s ervan zijn overtollige ballast. Irving was beter wat minder in herhaling gevallen en had beter wat meer geschrapt.
John Irving is de auteur van drie van mijn toptienboeken
‘Bidden wij voor Owen Meany’ staat met stip op nummer een, de abortusroman ‘De regels van het Ciderhuis’ op twee, en zijn vrij recente ‘In een mens’ prijkt ook hoog in mijn lijstje. Dat Irvings laatste boeken niet meer kunnen tippen aan zijn eerste, wist ik al langer dan vandaag. Maar dat zijn allerlaatste boek zo’n ramp zou zijn! Neen, dat had ik nooit kunnen voorspellen. Hoe oud is Irving nu? Voorbij de zeventig? Wel, ik doe hierbij een oproep aan alle 70 plus-schrijvers (en muzikanten) om met pensioen te gaan. Want blijven stunten op die leeftijd, dat is wel heel weinigen gegeven. Dé uitzondering hierop is uiteraard Jeroen Brouwers, die mag van mij blijven schrijven! Maar de meesten maken zich onherroepelijk belachelijk en mikken maar al te vaak hun goede reputatie in één klap de vuilbak in.
Afijn, dat is toch het geval bij John Irving
Het verhaal van ‘Avenue van de Mysteriën’? Stommer kan bijna niet. Hartpatiënt en schrijver Juan Diego, geboren in Mexico maar getogen in Iowa, vergeet zijn bètablokkers te nemen. Gevolg: gevoelsleven en jeugdherinneringen komen weer tot leven. Met de nodige hulp van een behoorlijk aantal viagra-pilletjes slaagt hij erin het hele boek door te rampetampen met een wel heel mysterieuze mama en haar wulpse dochter. Ook zijn jeugdherinneringen komen aan de oppervlakte. Hij herinnert zich zijn jeugd in Mexico, toen hij op een vuilnisbelt woonde samen met zijn zusje Lupe. Een intelligent meisje dat zich uitdrukt in een soort koeterwaals dat niemand behalve Juan Diego verstaat. Op 11-jarige leeftijd verplettert een truck zijn voet, belanden broer en zus in het circus, en na de dood van Lupe belandt Juan Diego met zijn surrogaatmoeders – een homo- en travestietkoppel – in Iowa. Dit volstaat?
Neem het boek niet vast
Want voor je het weet ben je vertrokken voor een resem herhalingen en overtollige en overgedetailleerde beschrijvingen van de Maria-cultus in Mexico. Alles wat je ooit over Maria te weten kunt komen, staat volgens mij in de roman. Iets meer schrappen was op zijn plaats geweest, want een roman is nog altijd geen encyclopedie. Ik verwijs graag naar het prachtige ‘Maan en Zon’ van Stefan Brijs over Suriname. Om dat boek te schrijven heeft Brijs wellicht talloze geschiedenissen achter de kiezen. Maar daarvan vind je in het boek hier en daar slechts een zijdelingse verwijzing. Al de rest is verhaal, zoals het hoort. Irvings idee was wellicht: “Alles wat ik weet, alles wat ik ooit van Maria heb gelezen, zet ik in de roman. Lekker makkelijk, en zo krijg ik een fijn dik boek”. Het resultaat? Een ongelooflijk slecht boek, ja!
Ook die verschrikkelijke herhalingen irriteren
John Irving is inderdaad al wat ouder, en zijn geheugen zal het wellicht af en toe laten afweten. Verwacht hij van zijn lezers hetzelfde? Hij herhaalt zelfs letterlijke conversaties een 100-tal pagina’s later. Want stel je voor dat de lezer het niet meer zou weten! Op pagina 399 staat het volgende fragment: ‘Watertrappelen, een beetje als een hondje zwemmen, het lijkt sterk op het schrijven van een roman, het voelt alsof je een hele afstand aflegt, omdat het een hoop werk is, maar eigenlijk ga je over oude, gebaande wegen – je blijft rondhangen op bekend terrein’. Dit fragment vat de roman perfect samen. Irving gooit in dit boek al zijn oude thema’s en onderwerpen op een hoopje: het circus, homo’s, travestieten, het geloof, abortus pro en contra, …. Wil je wat van hem lezen, lees dan zijn vroegere werk. Want zoveel beter.
En die prachtige karaktertekeningen
Waar John Irving zo bekend om staat? Ook die vallen in het niet in deze roman. Met de personages meeleven? Onmogelijk, ze zijn te bizar of te cliché. Irvings cliffhangers wekken ook alleen maar irritatie omdat ze zo voorspelbaar en doorzichtig zijn. Afknapper in het kwadraat. Helaas.
Bidden wij voor Owen Meany blijft mijn all-time favorite
Toch nog even waarom Owen Meany wel mijn lievelingsboek is
Niet alleen omwille van het mooie verhaal, maar vooral door een slim stilistisch trucje: Owen Meany is een klein, schriel ventje met een verschrikkelijke stem. Irving zet alles wat Owen Meany zegt in kapitalen. Zodra je in het boek op die kapitalen botst, hoor je als het ware dat verschrikkelijke stemmetje van Owen in je hoofd. Een vondst van formaat! Wat er opvallend is in het Avenue-boek? Niet veel, of het zou het woord Maria moeten zijn. Ik zou eens moeten turven hoeveel keer het woord Maria voorkomt. Alleluja! Toch maar niet, want dan zou ik het boek opnieuw moeten lezen. En daar heb ik echt geen zin in.
En met deze niet zo positieve noot sluit ik af.
© C’bon
Persoonlijke reacties zijn altijd welkom!
Misschien ben je ook wel geïnteresseerd in de volgende blogs.
sylvie
Geef mij maar een ander boek !
Peter
Ook zijn vaste redacteur bij de uitgeverij moet boter op het hoofd hebben in deze. Dit zijn zaken waar een redacteur zijn auteur voor kan behoeden. Maar vermoedelijk is Irving zo incontournable dat er geen discussie meer mogelijk is over zo’n zaken.
Christine
100% gelijk!